LỄ HỘI LỒNG TỒNG – LỄ HỘI TÍN NGƯỠNG CẦU MÙA ĐỘC ĐÁO CỦA NGƯỜI TÀY

Lễ hội Lồng Tồng, hay còn gọi là lễ xuống đồng, là một nét văn hóa đặc sắc của người Tày, mang đậm tín ngưỡng nông nghiệp và tinh thần cộng đồng. Hãy cùng Nhà văn hoá phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh khám phá lễ hội – nghi lễ xuống đồng cầu mùa đầu xuân mang đậm bản sắc văn hóa này.

Lễ hội Lồng Tồng là gì?

Lễ hội Lồng Tồng, còn gọi là lễ xuống đồng, là một nghi lễ truyền thống đặc trưng của người Tày với mục đích cầu mùa bội thu và tạ ơn thần linh. Lễ thường diễn ra từ mùng 4 đến mùng 25 tháng Giêng âm lịch hằng năm, khi mùa vụ sắp bắt đầu.

Cầu mùa 

Điểm khởi đầu của lễ hội là nghi thức cúng lễ trang nghiêm. Thầy Mo hoặc thầy Tào chủ trì lễ khấn trời đất, cầu cho mưa thuận gió hòa, cây lúa bén rễ tốt tươi. Nghi thức “tịch điền” – người có uy tín trong bản sẽ cày những luống đầu tiên trên ruộng, mang ý nghĩa khai mở mùa màng và gợi cảm hứng lao động.

Lễ hội Lồng Tồng

Mâm cỗ và lễ vật đặc trưng

Mỗi gia đình tham dự sẽ dâng mâm cỗ đầy đặn gồm xôi ngũ sắc, bánh khảo, chè lam, thịt luộc, trái cây, và đặc biệt là quả còn – một biểu tượng phong tục thiêng liêng, thể hiện mong cầu sinh sôi, may mắn. Sau lễ, “tung lộc” sẽ được thực hiện để phát phúc đến cộng đồng.

Phần hội – vui khỏe, đoàn kết

Khi phần lễ kết thúc, cả bản làng cùng hòa mình vào phần hội với các trò chơi dân gian như ném còn, kéo co, đẩy gậy, hát Then, Sli, Lượn… tạo nên không khí rộn ràng và kết nối cộng đồng sâu sắc.

Lễ hội Lồng Tồng hôm nay 

Ngày nay, lễ hội Lồng Tồng không chỉ là nghi lễ truyền thống mà còn là điểm đến du lịch văn hóa đặc sắc, được nhiều tỉnh như Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Giang, Lào Cai tổ chức quy mô, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Nhiều địa phương đã phục dựng lễ hội dựa trên nguyên gốc cổ truyền, kết hợp cùng không gian văn hóa cộng đồng. Tại Hà Giang, lễ hội diễn ra trên những thửa ruộng bậc thang dưới chân chùa Sùng Khánh, với khung cảnh nên thơ, vừa linh thiêng vừa đậm chất núi rừng. Các phần lễ, phần hội được tổ chức đồng bộ, lồng ghép biểu diễn Then – đàn tính, trò chơi dân gian, thi cấy lúa, và trình diễn nghề thủ công truyền thống.

Lễ hội Lồng Tồng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Với giá trị văn hóa đặc biệt, lễ hội Lồng Tồng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trở thành một trong những hình mẫu bảo tồn sinh động, gắn với phát triển du lịch bền vững. Đây cũng là cơ hội để người trẻ hiểu sâu hơn về tín ngưỡng nông nghiệp, lòng biết ơn thiên nhiên và kết nối cộng đồng bản địa trong thời đại hiện đại.

Lễ hội Lồng Tồng hôm nay chính là cầu nối giữa truyền thống và tương lai, giữa bản sắc văn hóa và tiềm năng phát triển du lịch xanh.

Tại sao lễ hội Lồng Tồng đặc biệt?

Lễ hội Lồng Tồng không chỉ là một sự kiện văn hóa đầu xuân mà còn là biểu tượng sâu sắc của tín ngưỡng nông nghiệp và tinh thần cộng đồng trong đời sống người Tày. Mỗi nghi lễ, mỗi trò chơi đều hàm chứa một giá trị văn hóa lâu đời, phản ánh niềm tin và triết lý sống hài hòa với thiên nhiên.

Điểm đặc biệt đầu tiên chính là tính cộng đồng gắn kết. Người dân trong bản làng cùng nhau chuẩn bị, cùng tổ chức lễ hội, tạo nên một không gian chung để sẻ chia niềm vui, hy vọng vào một năm mới an lành.

Lễ hội còn mang đậm tín ngưỡng nông nghiệp cổ truyền

Lễ hội còn mang đậm tín ngưỡng nông nghiệp cổ truyền, thể hiện qua lễ cúng thần Nông, nghi thức xuống đồng, tạ ơn trời đất đã cho mùa màng tươi tốt. Những nghi lễ này không chỉ linh thiêng mà còn nuôi dưỡng lòng biết ơn trong từng thế hệ.

Song song đó là giá trị bảo tồn văn hóa dân tộc. Lễ hội giữ gìn các làn điệu hát Then, hát Lượn, trò chơi ném còn, kéo co, cùng trang phục truyền thống rực rỡ, tất cả tạo nên một bản sắc riêng biệt.

Cuối cùng, lễ hội Lồng Tồng còn là sản phẩm du lịch văn hóa tiềm năng. Bằng việc phục dựng và tổ chức thường niên, nhiều địa phương đã biến nơi đây thành điểm đến mùa xuân lý tưởng, góp phần phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Kết

Lễ hội Lồng Tồng không chỉ là một nghi lễ cầu mùa đầu năm của người Tày, mà còn là nơi kết tinh những giá trị văn hóa, tín ngưỡng và tinh thần đoàn kết cộng đồng. Mỗi nghi thức, mỗi món lễ vật hay từng tiếng hát Then, tiếng trống hội vang lên đều chất chứa lòng biết ơn đất trời và niềm tin vào một năm mới ấm no, hạnh phúc.

Lễ hội Lồng Tồng

Từ một hoạt động gắn với nông nghiệp cổ truyền, lễ hội Lồng Tồng ngày nay đã vươn mình trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, góp phần bảo tồn di sản và quảng bá hình ảnh con người, vùng đất Việt Nam ra thế giới. Đây là minh chứng sống động cho sự hòa quyện giữa truyền thống và phát triển hiện đại – nơi bản sắc văn hóa không bị mai một mà ngày càng lan tỏa mạnh mẽ.

NHÀ VĂN HÓA PHỤ NỮ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Cơ sở 1:

Địa chỉ: 188-192-194 Lý Chính Thắng, Phường Nhiêu Lộc, Thành phố  Hồ Chí Minh

(Đang thực hiện Dự án xây mới) 

Cơ sở 2:

Địa chỉ: 02 Nguyễn Đổng Chi, Phường Tân Mỹ, Thành phố Hồ Chí Minh

Điện thoại: 028 39 39 3020 (bấm số nội bộ 101 hoặc 102)

Cơ sở Phan Xích Long: 

Địa chỉ: 1L Phan Xích Long, Phường Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh

Điện thoại: 028 39 31 6447 – 028 39 31 4661

Cơ sở Võ Thị Sáu: 

Địa chỉ: 71 Võ Thị Sáu, Phường Xuân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh

Điện thoại: 028 39 31 6163